ضايعاتی که در اثر بسته شدن مجاری غدد چربی در صورت، گردن، پشت، شانه ها و سينه بوجود می آيند جوش يا به اصطلاح آکنه می گويند. اين ضايعات بصورت جوش های سر سياه، سر سفيد، جوش چرکی، کيست و ندول می توانند بروز کنند. آکنه در اکثر نوجوانان ديده ميشود و می تواند تا پايان جوانی و حتی بالای سی سال هم ديده شود. جوش معمولاْ بعد از چند سال بهبود می يابد ولی نميتوان آن را به حال خود گذاشت چون با بهبود بعضی از جوشها، جوشگاه بوجود آمده تا پايان عمر باقی می ماند و از نظر زيبائی مشکل ساز هستند. گرچه اين جوشگاه ها قابل ترميم هستند ولی مانند پوست صدمه نديده نمی شوند. در بعضی مواقع جوشگاه ها از نظر روحی فرد را آزار می دهند. بنابراين عاقلانه اين است که جوش را درمان نمود تا جوشگاه را؛ چون درمان راحت تر و سريعتر است و نتيجه کار هم رضايت بخش تر است.

چگونگی بوجود آمدن جوش

غدد سباسه يا چربی از بدو در هر دو جنس وجود دارد. در اوايل دوران بلوغ با ترشح هورمون مردانه يا آندروژن اين غدد شروع به بزرگ شدن و فعاليت خود که توليد و ترشح چربی است، را آغاز می کنند. غدد چربی در تمام سطوح پوستی بجز در کف پا و دست وجود دارد ولی بيشترين تراکم آنها در صورت، سينه، پشت و شانه ها است. غدد چربی ترشحات خود را بوسيله مجاری چربی که در ارتباط با فوليکول مو است، به سطح پوست تخليه می کند. افزايش ترشح چربی باعث صدمه به مجاری غدد ميگردد و سلول های جدار اين مجاری آسيب ديده و کنده می شوند و اين سلول های صدمه ديده بهم پيوسته و توليد پلاک يا لخته می کنند و می توانند مجاری را مسدود نمايند. از طرفی در بعضی افراد پوسته ريزی پوست بعلت بعضی نقص ها در آنزيم های لازمه برای پوسته ريزی طبيعی، بطور کامل انجام نمی گيرد و پوسته های روی هم انباشته شده در منافذ مجاری چربی باعث بسته شدن اين مجاری می شوند. با بسته شدن اين مجاری به هر وسيله، چربی در مجاری انباشته شده و باکتری های موجود در اين مجاری رشد زيادی کرده و اين چربی ها را تخمير ميکنند و مواد شيميائی توليد شده در اثر تخمير و ترشح بعضی فاکتورها از باکتری های موجود و همچنين انباشتگی چربی در مجاری باعث صدمه بيشتر به ديواره مجاری شده و آن را  بطور کامل از بين می برند. با ورود چربی، سلول  های مرده ديواره، باکتری ها و مواد تخميری و آنزيمی به داخل پوست فرآيند التهاب فعال شده و سبب قرمزی و چرکی شدن جوش ميگردد.

عوامل ايجاد کننده و تشديد کننده جوش

بهداشت فردی: گر چه آلودگی و کثيف بودن صورت و بدن علت ايجاد جوش نيستند ولی در تشديد جوش کمک می کنند. شستن صورت روزی دوبار با صابون و يا شامپو در بهبودی جوش کمک می کند. با آب گرم نبايد صورت را شست، چون گرما ترشح چربی را افزايش می دهد و همچنين آب سرد نيز می تواند منافذ مجاری را خشک تر کنند و به بسته شدن اين منافذ کمک نمايد. پس بهتر است با آب ولرم صورت را شست.

رژيم غذائی: معمولاْ غذا باعث ايجاد جوش نميشود. گرچه غذاهای چرب و شيرين در بعضی افراد جوشها را بدتر می کنند ولی اين عمومی نيست و بقيه افراد نياز به رژيم غذائی ندارند. ترشح زيادی انسولين در خون و رسيدن آن به پوست در برخی افراد باعث ايجاد جوش می شود. با خوردن غذاهای شيرين و چرب ترشح انسولين افزايش می يابد. پس فقط افرادی که با خوردن چربی و شيرينی دچار جوش می شوند نياز است که از خوردن اين غذاها پرهيز کنند. البته بايد توجه داشت که عوامل ديگری نيز در ايجاد و تشديد جوش سهيم هستند. پس بايد موقعی قضاوت کرد که اين غذاها باعث تشديد جوش می شوند که با هر بار مصرف آنها جوش بدتر شود. از جمله غذا و خوراکيهايي که باعث اين علت ميشوند شامل: غذاهای چرب، تنقلات، خرما، کشمش، محصولات دريايي ( ماهي و ميگو )، بعضي از ميوه جات ( موز ، کيوي ، خرمالو ) و غيـره. بهـترين راهکار پرهيز از مواد غذايي و خوراکيهايي است که فرد اظهار ميکند با خوردن آنها جوش صورتش بدتر ميشود.

نور خورشيد: گرمای حاصل از نور خورشيد باعث تحريک ترشح چربی و از طرفی باعث خشک شدن منافذ می شود. پس بهتر است از قرار گرفتن در تابش مستقيم آفتاب اجتناب کرد.

فراورده های آرايشی: افرادی که پوست چرب و دارای جوش هستند بايد از کرم پودر و مرطوب کننده و حتی ضد آفتاب هايی استفاده کنند که فاقد چربی باشد. اين محصولات بايد غير آکنه زا و غير کومدون زا باشند. موااد آرايشی را بايد روزی دوبار از صورت خود با آب و يا شیر پاکن های فاقد چربی و سازگار با پوست چرب پاک کنيد. کرم پودرهای رنگی فاقد چربی می توانند قرمزی پوست شما را از نظر مخفی کنند. در صورت لزوم از مارکی استفاده شود که باعث التهاب پوستی نگردد (شما به آن حساسيت نداشته باشيد که با تست کردن در داخل بازو می توانيد از سلامت آن مطمئن شويد).

درمان جوش

در درمان جوش نبايد خسته شويد. چون درمان جوش يک فرآيند مداوم و طولانی است. درمان جوش در حقيقت کنترل جوش زدن صورت و بدن شما می باشد نه ريشه کن کردن آن. اگر با درمان جوش شما بهبود يافت درمان را قطع نکنيد بلکه با مشاوره با پزشک خود داروهای مصرفی را تعدیل دهيد. گاهی نياز است تا کنترل کامل جوش صورت بمدت شش ماه دارو مصرف کرد. در صورتی که بعد از مصرف دو ماه از دارو جوش صورت شما بهبودی نيافت شما به داروهای مصرفی مقاوم هستيد و بايد درمان تغيير يابد. بسته به نوع جوش و وضعيت جسمانی و هورمونی بدن دارو انتخاب می شود. پس بدون مشاوره با پزشک خود اقدام به مصرف يا تغيير دارو نکنيد. در صورتی که با مصرف دارو تغييری در وضعيت جسمانی و يا پوست شما ايجاد شد پزشک خود را در جريان گذاريد. در مواردی که کيست و ندول ايجاد شود گاهی نياز به تزريق دارو بداخل کيست و ندول است و گاهاْ کرايو نيز در درمان مورد استفاده قرار می گيرد. جوشهای سر سياه و سر سفيد اگر با مصرف کرم های لايه بردار تخليه نشوند نياز به تخليه آنها با وسايل خاصی است. پس از فشار دادن اين جوشها و هر نوع جوش جهت تخليه آن پرهيز کنيد چون باعث شدت التهاب و ايجاد جوشگاه ميگردد. از کندن جوشها اجتناب کنيد چون باعث لک و ايجاد جوشگاه ميگردد. در طول درمان گاهی نياز است که از آنتی بيوتيک خوراکی از قبيل تتراسايکلين، اريترومايسين، داکسی سايکلين و غيره ... مصرف نماييد. اين داروها علاوه بر کاهش مقدار باکتری باعث کم شدن التهاب نيز ميگردند. اگر با مصرف طولانی آنتی بيوتيک دجار قارچ تناسلی شديد با اطلاع پزشک دارو را قطع و قارچ را درمان نماييد. از عوارض جانبی داروها هراس نداشته باشيد و به پزشک خود اطمينان کنيد چون ترس از دارو باعث اختلال در روند درمان می گردد. در صورت هر گونه تغييری در مزاج و وضعيت جسمی پزشک خود را مطلع نماييد. اگر داروئی غير از داروی درمانی جوش مصرف می کنيد به پزشک اطلاع دهيد. مصرف بعضی از داروها در زمان بارداری و شير دهی مضر هستند بنابراين در صورتی که شما باردار هستيد يا به نوزادتان شير می دهيد به اطلاع پزشک برسانيد. در مواقعی جوش به داروهای رايج جواب ندهد و يا جوش بصورت کيست و ندول های بزرگ باشد با صلاحديد پزشک شايد نياز به مصرف داروی اکوتان (ايزوتره تينوئين) باشيد. اين دارو عوارض متعددی دارد که الزاماْ در هر بيماری ديده نمی شود. بايد قبل از شروع و در طول درمان برای پيشگيری از عوارض اين دارو معاينات پزشکی و آزمايشات لازم انجام گيرد. در حين مصرف اين دارو و احتياطاْ تا يک سال بعد از قطع دارو بايد جلوگيری از حاملگی صورت گيرد. دوره درمان بايد کامل شود چون می تواند باعث عود جوش گردد. توصيه های پزشک را در حين درمان جوش فراموش نکرده و دقيقاْ اجرا کنيد. هميشه در ذهن داشته باشيد که جوش را نمی توان بطور کامل از بين برد ولی می توان آن را کنترل نمود.

درمان جوشگاه های جوش

روش های مختلفی برای از بين بردن جوشگاه ها استفاده ميشود ولی بايد در نظر داشته باشيد که با هيچ روشی نتيجه صد در صد نيست. از جمله اين روش ها می توان از ليزر، ميکرودرم ابرشن، لايه برداری با مواد اسيدی و کرم های لايه بردار، سابسيژن يا آزاد کردن جوشگاه های فرو رفته از زير، تزريق کلازن، هيالورونيک اسيد و چربی را نام برد. گاهی نياز است برای رسيدن به نتيجه مطلوب از چند روش استفاده نمود.