|
خال از تجمع
خوش خيم سلولهای ملانين ساز ( ملانوسيت ) در يک ناحيه بوجود می آيد. و
بسته به ملانين موجود در سلولها از بيرنگ تا کاملاْ تيره تقسيم ميشود از
نظر موقعيت قرار گرفتن خال در پوست سه نوع خال داريم:
۱- جانکشنال
يا سطحی : درست در بين اپی درم و درم قرار ميگيرد و همسطح پوست است.
۲- درمال يا
عمقی : در عمق پوست يعنی در ناحيه درم قرار ميگيرد.معمولاْ بيرنگ هستند و
بصورت يک زائده هم رنگ پوست ديده ميشوند و برجسته هستند.
۳- کامپاند
يا مخلوط : حد فاصل عمق و سطح ميباشد. از نظر رنگ بسته به اينکه کدام
قسمت بيشتر باشد ( بطرف درم يا اپی درم ) رنگهای گوناگونی ميتواند داشته
باشد.
کک و مک : تجمع ملانين در سلولهای لايه های
پوست ( اپی درم ) ايجاد ميشود و نور آفتاب بخصوص اشعه ماوراء بنفش باعث
تشديد آن ميشود.
لکه
های تيره تا قهوه ای در نواحی در معرض آفتاب بخصوص پشت دستها با
عنوانهای لک کبدی يا خورشيدی يا لک سنين بالا : اين لکه ها نيز از تجمع
ملانين بوجود می آيند و نور آفتاب باعث تشديد آنها ميشود . بر خلاف اسم
آن هيچ گونه مشکل کبدی در اين افراد وجود ندارد و با افزايش سن بيشتر و
اندازه آنها ميتواند گسترده تر شود.
درمان اين نوع ضايعات پيگمانه متنوع است و
شامل :
۱- برداشتن
خال بوسيله عمل جراحی ( احتمال ماندن خط عمل بصورت يک اسکار وجود دارد که
بسته به نوع پوست ميتواند ناچيز تا برجسته باشد. )
۲- تراشيدن
خال ( در مورد خالهای جانکشنال )
۳- درمان با
کرايو ( سرما درمانی ): در مورد خاهای جانکشنال - کک و مک - لکه های تيره
پشت دستها.
۴- لايه
برداری ( در مورد کک و مک )
۵- ليزر
بخصوص با Nd:YAG Laser
اين دستگاه
ليزر از خود دو نوع نور با طول موجهای ۱۰۶۴ نانومتر ( مادون قرمز ) و ۵۳۲
نانومتر ( در محدوده سبز رنگ ) ساطع ميکند که برای از بين بردن انواع
ضايعات دارای ملانين موثر هستند. طول زمان پالس در اين ليزر خيلی کوتاه
در حد ۵ نانو ثانيه است. اساس درمانی اين ليزر بوسيله حرارتی است که در
يک نقطه خاص ايجاد ميشود بدون اينکه بافتهای مجاور آسيب ببينند. نقطه هدف
ليزر در از بين بردن ضايعات پيگمانه ملانين موجود در اين ضايعات است و
انرژی حرارتی ساطع شده از ليزر به ملانين برخورد ميکند و سلولهای حاوی
ملانين از بين رفته و ملانين آنها توسط سيستم ايمنی پاکسازی ميشود.د
يکی از
مزايای اين نوع ليزر زمان پالس خيلی کوتاه آن است . در موقع عمل بدليل
زمان پالس حرارتی کوتاه و زمان استراحت حرارتی طولانی باعث ميشود که در
يک نقطه معين حرارت سريعاْ بالا رود و باعث از بين بردن همان نقطه شود و
بافتهای مجاور بدون آسيب بمانند.
قبل از درمان
با ليزر در ضايعات پيگمانه تشخيص قطعی بايد صورت گيرد چون در بعضی موارد
ملانوم بدخيم ( سرطان خال ) خود را بصورت يک خال نشان ميدهد و در صورت
عدم تشخيص قطعی ميتواند برای بيمار مشکل ساز باشد. بعلاوه بايد
موقعيت ضايعه از نظر عمق ( درمال يا اپی درمال ) تعيين شود.
هر دو نوع
طول موج برای از بين بردن ضايعات پيگمانه مورد استفاده قرار می گيرند.
نور سبز رنگ در طول موج ۵۳۲ نانومتر در درمان بيشتر ضايعات سطحی اپی
درمال از قبيل: کک و مک و لکه های محدود پشت دست موثر است و نور مادون
قرمز در طول موج ۱۰۶۴ نانومتر در ضايعات عمقی تر درمال از قبيل خالها
موثرتر است.
توصيه :
قبل از درمان بايد از بيماران تاريخچه کامل از جمله حساسيت به رنگهاي
گرفته شود .
بلا فاصله بعد از دزمان با ليزر در ناحيه ليزر شده بايد از يخ بمدت ۵ تا
۱۰دقيقه هر ساعت براي باقيمانده روز استفاده کرد.
از فرداي روز عمل ليزر بايد از يک آنتي بيوتيک موضعي روزي دو بار تا
بهبودي کامل استفاده نمود.
بايد از خراشاندن يا هر نوع صدمه به محل ليزر شده تا بهبودي کامل اجتناب
کرد.
نبايد بمدت دو ماه محل عمل در معرض مستقيم آفتاب قرار گيرد . در صورتي که
محل عمل در معرض آفتاب است بايد از ضد آفتاب با فاکتور محافظتي حد اقل ۳۰
استفاده کرد.
بعد از برطرف شدن قرمزي محل ليزر ممکن است ضايعه پيگمانه ديده شود که به
مرور زمان در طي۳ تا ۴ هفته کمرنگ ميشود. درمان بعدي ۸ تا ۱۲ هفته ديگر
انجام ميگيرد.
|